در ايران و ايتاليا مهجور مانده بود

فرامارتز شادلو ، معلم زبان فارسي در ايتاليا ، در يادداشتي به مجله زنده خبري نوشت: در آخرين روزهاي سال 2020 ، خبر غم انگيز درگذشت آنا وانزان ، دانشمند ، مترجم ، نويسنده ايتاليايي و استاد ايراني در دانشگاه ونيز در مورد شناخت فرهنگ و زبان ايرانيان اين را مديون ايتاليايي ها بودند ، جامعه ادبيات ايتاليايي-ايراني را به دردسر بزرگي انداختند. اما به دو دليل اصلي ، نيازي به نوشتن مقاله در اين زمينه نديدم. اول اينكه در روزهاي اول پس از مرگ وي با مقالات و نوشتارهاي زيادي در مورد خدمات ارزنده وي در اشاعه و نشر فرهنگ و زبان فارسي در ايتاليا روبرو شدم و دوم اين كه چند روز پيش در مصاحبه اي با مجله زنده خبري دين خود را امتحان كردم. هر چند كوچك – و من مي خواستم به همان مصاحبه اكتفا كنم. اما اكنون ، چند روز بعد ، دليل بزرگتري براي نوشتن چند سطر به افتخار و سپاس از خدمات وي به فرهنگ و زبان فارسي پيدا كردم و آن اين است كه دوستان دكتراي من و حتي همكاران و دوستان عزيزم از دانشگاه ميلان هنوز هستند به دلايلي با من آنها ارتباطي هستند ، اولين مكالمه آنها در مورد عدم حضور آنا وانزان است كه در سال هاي اخير در دانشگاه ميلان نيز تدريس كرده است و اين باعث شد كه اين يادداشت را بنويسم.

براي من افتخار بود كه آنا وانزان را از نزديك بشناسم و همه براي او عزادار شدند ، زيرا در همان مصاحبه او را فردي بسيار متواضع و مهربان ديدم. او بسيار فارسي روان و زيبا صحبت مي كرد و در حين مكالمات ما اصرار داشت كه فارسي صحبت كند ، حتي وقتي با هم ناهار مي خورديم و در مورد مسائلي غير از علم صحبت مي كرديم ، در آنجا فهميدم كه او بايد زبان و فرهنگ فارسي را نيز دوست داشته باشد. وي در كتاب خود ، دفتر خاطرات فارسي ، سفري احساسي به ايران ، خود از علاقه زياد خود به شهر تهران صحبت كرد و خاطرنشان كرد كه اگرچه به دليل برخي از مشكلات مانند آلودگي و غيره نبايد چنين باشد. “عاشقان غير منطقي هستند.”

آنا وانزان دانشمند ، اسلام شناس و مترجم ايراني بود و در بيشتر نوشته ها و ترجمه هاي خود اين دسته بندي ها را از ديدگاه زنان مدرن بررسي مي كرد. وي در ونيز متولد شد و از دانشگاه Ca Fuscari در رشته زبانهاي شرقي فارغ التحصيل شد ، اما از دانشگاه نيويورك دكتراي خاورميانه دريافت كرد. وي در تحقيقات خود به طور جدي به مسائل جنسيتي در كشورهاي اسلامي توجه دارد. وي دوره هايي را در دانشگاه هاي ايتاليا و خارج از كشور تدريس مي كند. وي سردبير آفريقا و خاورميانه بوده و در روزنامه ها و برنامه هاي راديويي ملي و خارجي و همچنين در بروژ ميلان حضور داشته است. وي همچنين نويسنده مقالات متعددي است كه در مجلات ايتاليايي و بين المللي منتشر شده است. وي به درستي جايزه دستاورد كلي در ترجمه ادبيات معاصر فارسي و اشاعه فرهنگ ايران را توسط وزارت فرهنگ ايتاليا در سال 2017 دريافت كرد. نگاهي گذرا به سوابق ادبي ، نوشته ها و ترجمه هاي وي نشان مي دهد كه حق واقعي وي به عنوان استاد در دانشگاه ونيز ، هر دو به عنوان يك دانشمند معاصر ايراني ، بايد در گسترش فرهنگ ها و زبان هاي ديگر در ايتاليا با ساير دانشگاه هاي خود مقايسه شود. فراوان بود ، برآورده نشد. و بي دليل نيست كه بگوييم آنا وانزان ، مانند زبان فارسي كه در ايتاليا كمتر شناخته شده است ، در ايران و ايتاليا رها شده است. دليل اين ناداني را مي توان از چند نظر در نظر گرفت كه در اين فضا نمي گنجد ، اما به گفته نويسنده ، مهمترين دليل اين امر فقدان فارسي است – زباني كه آنا دوست دارد -.

ارزش كارهاي آنا ونزان هنگامي آشكارتر مي شود كه بدانيم علاوه بر ترجمه آثار بزرگي از ادبيات مدرن فارسي مانند سرهنگ محمود دولت آبادي ، سوشون سيمين دانشور ، بوف كور سده هدايت و عمو جان ناپلئون توسط ايرج پزكزاد و ساير آثار مهم ادبيات فارسي شروع به نوشتن آثار مربوط به ايران و اسلام كرد و آثار خود را در اين زمينه برجاي گذاشت و اين ثابت مي كند كه ما بايد او را بيش از يك مترجم در نظر بگيريم در حالي كه وي محقق است. و او از نظر مطالعات ايرانشناسي و ادبيات معاصر ايران يك محقق دانشگاهي به معناي واقعي كلمه است. در همين راستا ، از ميان مقالات و نوشته هاي وي مي توان به آثاري مانند “دفتر خاطرات فارسي” و “دختران شارزاد” اشاره كرد. تحقيقات و نوشته هاي وي به وضوح نشان مي دهد كه او زنان ، به ويژه زنان ايراني را بسيار خوب مي شناسد و كارهاي او نشان مي دهد كه او به خوبي با ابعاد مختلف زنان و نقش آنها در جامعه آشنا است ، مانند مقاله اي كه در سال 2019 با عنوان “نوشته شده “زنان ايراني در تاريخ ، سياست و فرهنگ” است. وي در ترجمه هاي خود از فارسي به ايتاليايي همين روند را حفظ مي كند. وي كتاب زنان بدون مردان ، نوشته شهرنوش پارسي پور در سال 2000 ترجمه كرد و بدون ذكر اين نكته ، با نگاهي كوتاه به بسياري از آثار وي ، به راحتي مي توان دريافت كه حتي هنگام انتخاب كتاب براي ترجمه ، ترجيح او ترجمه آثار نويسندگان ايراني است.

اگرچه كار با آثار آنا ونزان در يك يادداشت كوچك نمي گنجد ، اما هدف نويسنده بيشتر اداي احترام به اين استاد فرهنگي و وارسته بود. خاطره آنا ونزان در ارتباط با گسترش فرهنگ و ادبيات مدرن فارسي در ايتاليا براي هميشه زنده خواهد ماند ، زيرا آثار متعدد آنا وانزان در مورد ايران و فرهنگ ايران از جمله برجسته ترين آثار ارائه فرهنگ ايراني به دوستداران ايتاليايي به عنوان فانوس هاي روشن و آموزنده است هستند. اميد اين است كه آثار وي در ميان دوستداران زبان و فرهنگ فارسي در ايتاليا بيشتر ديده و بررسي شود و مترجمان جوان و معدود دانشجوياني كه قدم در راه او گذاشته اند مورد توجه و حمايت بيشتري قرار بگيرند و افرادي مانند آنا وانزان را ترك نكنند. فريب خوردن

انتهاي پيام